Gitar İle Türkü Çalmak

Gitar İle Türkü Çalmak – Gitar ile Türkü Çalınır mı?

Evet çalınır, görüşmek üzere! :) :)

Bir şekilde çalınır. Gitar ile türkü veya benzeri makamsal eserleri çalmak en sevdiğim uğraşlardan biri. Fakat gitara yeni başlayanlar veya henüz belli bir seviyeyi aşamayan arkadaşlar için epey sıkıntılı bir konu. Aslında hangi seviyede gitar çalıyorsanız çalın yine de sıkıntılı bir konu gitar ile türkü çalmak. Öncelikli sebebi ise koma adını verdiğimiz ara sesler. Tıptaki koma değil tabi ki :p

Koma Nedir?

Piyano tuşlarına dikkat ederseniz DO ve RE sesinin arasında siyah bir tuş var. Yani bir tam aralık ikiye bölünmüş ve o tuşa karşılık gelen DO#/REb notası oluşmuş. Sİ ve DO (veya Mİ FA) seslerine dikkat ederseniz aralarında başka tuş yok. Yani batı müziğinde kullandığımız en küçük aralık bu (küçük ikili) . Aralıklar hakkında bilginiz yoksa daha önce yazdığım aralık konularına bir göz atın

• Aralık – 1
• Aralık – 2
• Aralık – 3

Türk müziğinde/musıkisinde ise bu en küçük aralığın arasında da başka sesleri kullanıyoruz ve bu seslere de koma adını veriyoruz.

Başka bir deyişle Türk müziğinde 1 tam ses arası 9 sese bölünür, bu seslere de koma adı verilir

Aşağıda koma seslere ait işaretleri görüyorsunuz.

Koma ses ve gitar

Gelelim konumuza. Çoğu türküde koma ses vardır ve standart gitarda bu sesler olmadığı için en büyük sıkıntıyı burada yaşarız. Dinlediğiniz çoğu türkü Hüseyni makamındadır. Örneğin; hepimizin bildiği İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım türküsü Notaya baktığınızda bütün Sİ notalarının

olduğunu göreceksiniz. Tab da 2. tel 0 olan ses. İşte o notanın komalı olması gerekiyor fakat gitarda olmadığı için onları şarkının seyrine göre çoğunlukla Sİ bazen de Sİb bemol çalarız ki bu da güzel duyulmaz. Aşağıda şarkının asıl notasını görüyorsunuz. Kırmızı çerçeve içine aldığım işaret b2.

Bu durum yüzünden bazı şarkı ve türkülerin notasını istek olduğu halde yazmak içimden gelmiyor. Örneğin; Bir Fincan Kahve Olsam. Koma ses olmayınca olmuyor.

Peki koma sesleri gitarda çalamaz mıyız?

Bazı yollarla çalabiliriz. Teli ittirerek mesela. Gitarda 1. pozisyonda Sİb2 elde etmek için 3. telin 3. perdesini koma sesi duyduğunuz yere kadar ittirip olması gereken sesi bulabilirsiniz fakat çok uğraştırıcı bir yöntem.

Perdesiz gitar çalabilirsiniz. Perde olmayacağı için istediğiniz koma sesi çalabilirsiniz.

Mikrotonal gitarlara yönelebilirsiniz. İnternette ufak bir araştırmayla bu konu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Kendi gitarınıza çift taraflı bantla ufak perdeler yapıştırabilirsiniz ki en pratik yöntem bu. Aşağıdaki video bu konuda bir fikir verecektir. Mikrotonal gitar araştırması yaptığınızda karşınıza çıkacak ilk isim Tolgahan Çoğulu olacaktır. Video kendi kanalından.

Eğer siz de denemek isterseniz, en azıdan başlangıç için 3. telin 3. perdesine yapıştırabilirsiniz. Türküleri genelde LA üzerinden çalıyoruz b2 koması oraya denk geliyor.

Buraya kadar işin koma kısmını anlattık, gelelim süsleme kısmına. Süsleme derken enstrüman çalarken yaptığımız süslemelerden bahsediyoruz tabi ki.

Enstrüman çalarken çeşitli süsleme tekniklerinden yararlanırız. Legato, slide, trill, bend, çarpma vs. Gitarla türkü çalarken de bu teknikler çok işimize yarıyor. Özellikle legato tekniği burada en önemlisi diyebilirim. Aşağıya iki ses kaydı bırakıyorum birinde süslemesiz düz bir şekilde çalıyorum. Diğerinde ise süsleyerek çalıyorum. Bu süslemeler notada yazmıyor, burada işin içine kendimizden bir şeyler katmamız lazım. “Güvercin Uçuverdi” türküsünden kısa bir bölümle aradaki farkı anlayalım.

Ses Örnekleri

Düz versiyon

Süslemeli versiyon

Bunların yanında bir de melodileri tek tel üzerinden çalabilmek de önemli. Yani biraz bağlama mantığıyla düşünürsek gitarda türkü veya makamsal eserler çalmak keyifli bir hale dönüşebilir.

Siz ne düşünüyorsunuz. Yorumlarda belirtirseniz sevinirim.