Minör Diziler
Minör Dizi Nedir? Minör Diziler Nasıl Oluşur
Merhaba herkese, minör dizilere geçmeden önce Majör dizilerle ilgili diğer yazımı okumak isteyebilirsiniz. Yazıya buradan ulaşabilirsiniz – Majör diziler
Minör diziler başlığı altında üç tane minör dizi bulunur
- Doğal Minör
- Armonik Minör
- Melodik Minör
Doğal Minör
T Y T T Y T T şeklinde sıralanan dizilere Doğal Minör Dizi adını veriyoruz. T = Tam Y = Yarım olduğunu hatırlayınız. Doğal Minör diziyi anlatırken La sesinin temel alacağız ve piyano tuşlarından faydalanacağız. Bir La sesinden diğer La sesine kadar olan beyaz tuşları sırayla çaldığımızda en basit şekilde bir minör dizi elde etmiş oluruz. Aşağıdaki görsel sayesinde daha anlaşılır olacaktır
Görüldüğü üzere hiç siyah tuş yani diyez ve bemol kullanmadık. Bu yüzden örnek olarak La Minör diziyi seçtik. Son aralığa baktığımızda Tam olduğunu görüyoruz. Oysa majör dizilerde son aralığımız yarım ses oluyordu.
- Dizimize adını veren sese eksen adını veriyoruz. Yani bir dizinin 1. ve 8. sesleri eksen olmuş oluyor. Örneğin La minör dizide; “LA Sİ DO RE Mİ FA SOL LA ” burada La sesleri eksen ses. Eksen sesten bir önceki sese yeden adını veriyoruz. Yeden ses eksen sese ne kadar yakınsa çözülme (karara varma) hissi o kadar iyi olur. Bu da bizi Armonik Minör konusuna getiriyor.
Armonik Minör
Doğal minör dizinin yeden sesini yarım ses tizleştirdiğimizde Armonik Minör dizisini elde etmiş oluruz. Armonik minörde doğal minöre göre çözülme hissi daha kuvvetlidir. Tam bir bitiş etkisi hissedilmiş olur. Örneğin; doğal La minör LA Sİ DO RE Mİ FA SOL LA seslerinden oluşuyordu. Armonik La minör ise LA Sİ DO RE Mİ FA SOL# LA seslerinden oluşur. Piyano tuşları üzerinde görelim.
Yukarıdaki görsele dikkatli bakarsanız armonik minör dizide tam ve yarım aralıkların dışında bir de K3 olarak belirttiğim bir aralık daha oluştu. K3 = Küçük üçlü. Küçük üçlü; tam veya yarım aralık değildir, tam ve yarım aralıkların birleşiminden oluşur. Aralıklar hakkında bilgi sahibi değilseniz daha önce yazdığım yazılara mutlaka göz atın linklerini aşağıya ekledim. Buradaki K3 aralığı bizi diğer diğer minör dizimiz olan Melodik Minör konusuna taşımış oldu
Melodik Minör
Bir diziyi oluşturan sesleri derece olarak da tanımlayabiliyoruz. Armonik minör dizisinde yeden sesi yani 7. dereceyi tizleştirmiştik. Melodik Minörde ise 7. dereceye ek olarak 6. dereceyi de tizleştiriyoruz. Bu sayede K3 aralığından kurtulup tekrar diyatonik bir minör dizi elde etmiş oluyoruz. Diyatonik: Tam ve yarım aralıklardan oluşan
- LA: 1. DERECE – Sİ: 2. DERECE – DO: 3. DERECE – RE: 4. DERECE – Mİ: 5. DERECE – FA: 6. DERECE – SOL: 7. DERECE – LA: 8. DERECE
- Melodik minör dizi inici olarak çalınırken tizleşen sesler eski haline döndürülür yani doğal minöre. Kural mı derseniz değil fakat böyle olmasının duyuluş olarak daha iyi olduğu düşünülüyor. Çalıp aradaki farkı duymanız lazım
- Yukarıdaki minör diziler birbirlerinden iyi veya kötü değil. Bunun yanında armonik minör dizi üçü arasında en sık kullanılanıdır sanırım. Çözülme hissinin daha kuvvetli olduğunu belirtmiştik.
- Diziler sadece majör ve minör olarak oluşmaz. Çok sayıda dizi türü var. Majör ve minör diziler çok sesli batı müziği için bir temel oluşturuyor diyebiliriz.
Yakın zamanda gitar için La minör üzerinde çalışmalar yayınlayacağım. Linkini buraya bırakacağım. Şimdilik bu kadar.
